زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

میرعبدالعال نجات حسینی کوه‌گیلویه‌ای





میرعبدالعال نجات حسینی کوه‌گیلویه‌ای، از شعرا و نویسندگان قرن یازدهم و دوازدهم هجری در اصفهان بوده است.


۱ - معرفی اجمالی



میرعبدالعال متخلّص به «نجات» فرزند میرمحمّدمؤمن حسینی کوه گیلویه‌ای، شاعر ادیب و نویسنده ماهر در قرن یازدهم و دوازدهم هجری در اصفهان بوده است. پدرش در دستگاه میرزا حبیب‌اللّه صدر بوده، سپس مستوفی کوه‌گیلویه و بعدا استرآباد شد. فرزندش در عداد منشیان دستگاه سلاطین صفویه بوده و مدتی در کتابخانه سلطنتی کار می‌کرده و خط خوشی داشته است.

۲ - وفات



فوتش در سال ۱۱۴۱ق به سن متجاوز از ۹۰ سال روی داده قبرش در تکیه آقا حسین خوانساری است. مادّه تاریخ وفاتش را میرزا شفیعای اثر شاعر گوید:

"چون میر نجات از جهان کرد عبور شد جای غزل مرثیه خوانی دستور"
"در ضمن دعا «اثر» به تاریخش گفت: «با سیّد کائنات گردد محشور»".
وفاتش را در سال ۱۱۲۱ق نیز گفته‌اند. مقبره «میر نجات» تا سال‌های اخیر باقی بود و در تعمیراتی که در سال ۱۳۷۳ش توسط شهرداری اصفهان در تکیه آقا حسین خوانساری صورت گرفت مقبره او را از بین بردند.

۳ - آثار ادبی



شعر خوب می‌گفته و در آن «نجات» تخلّص می‌نموده است. دیوانش قریب به ده هزار بیت است. نسخه‌هایی از «دیوان نجات» در کتابخانه آکادمی علوم شوروی در لنینگراد، و کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار موجود است. «مثنوی مسیر الطّالبین» که در سال ۱۰۸۵ق سروده شده و حدود هزار و دویست بیت است و «مثنوی گل کشتی» در آداب و رسوم و فنون کُشتی که در سال ۱۱۱۲ق سروده شده و نسخه‌هایی از آن در کتابخانه ملّی تبریز، موزه بریتانیا، کتابخانه ملّی ملک، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، کتابخانه آکادمی علوم شوروی در لنینگراد و کتابخانه دانشگاه پنجاب لاهور در پاکستان موجود است. شعر زیر از اوست:

"می‌خواست سوی من نگرد سوی خویش دید ••• خوش نوش کرد شربت بیمار خویش را".
[۱] نصرآبادی، محمدطاهر، تذکره نصرآبادی، ج۱، ص۴۸۳-۴۸۵.
[۲] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص۹۶۸.
[۳] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص۱۱۰.
[۴] حزین لاهیجی، محمدعلی، تذکره المعاصرین، ص۱۵۷-۱۶۱.
[۵] حزین لاهیجی، محمدعلی، تذکره المعاصرین، ص۲۸۸-۲۹۴.
[۶] سمرقندی، دولتشاه، تذکره الشّعراء، غنی، ص۱۳۳.
[۹] بیگی حبیب‌آبادی، پرویز، تاملی در تذکره روز روشن، ص۸۰۴-۸۰۶.
[۱۰] حسن‌خان بهادر، سیدمحمدصدیق، تذکره شمع انجمن، ص۷۱۵.
[۱۱] اته، هرمان، تاریخ ادبیّات در ایران، ج۵، ص۱۳۶۷.
[۱۲] العجمی، فالح شبیب، صحف ابراهیم، ص۲۲۶-۲۲۷.


۴ - پانویس


 
۱. نصرآبادی، محمدطاهر، تذکره نصرآبادی، ج۱، ص۴۸۳-۴۸۵.
۲. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص۹۶۸.
۳. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص۱۱۰.
۴. حزین لاهیجی، محمدعلی، تذکره المعاصرین، ص۱۵۷-۱۶۱.
۵. حزین لاهیجی، محمدعلی، تذکره المعاصرین، ص۲۸۸-۲۹۴.
۶. سمرقندی، دولتشاه، تذکره الشّعراء، غنی، ص۱۳۳.
۷. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذّریعه الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۱۱۷۱.    
۸. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۶، ص۱۳۳.    
۹. بیگی حبیب‌آبادی، پرویز، تاملی در تذکره روز روشن، ص۸۰۴-۸۰۶.
۱۰. حسن‌خان بهادر، سیدمحمدصدیق، تذکره شمع انجمن، ص۷۱۵.
۱۱. اته، هرمان، تاریخ ادبیّات در ایران، ج۵، ص۱۳۶۷.
۱۲. العجمی، فالح شبیب، صحف ابراهیم، ص۲۲۶-۲۲۷.


۵ - منبع



مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۴، ص۲۴۷.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.